Jak i kiedy przycinamy jabłoń? Wskazówki i terminy

Cięcie jabłoni to ważny zabieg pielęgnacyjny, którego nie należy nigdy zaniedbywać. Dzięki niemu można nie tylko nadać pożądaną formę drzewom, ale przede wszystkim poprawić jakość i obfitość zbiorów. Podpowiadamy, jak i kiedy przycinać jabłonie, by drzewka obficie owocowały. 

Dlaczego należy regularnie przycinać jabłonie?

Przycinanie drzew owocowych, w tym jabłoni, ma na celu nadanie im odpowiedniej formy i pobudzenie do wydawania owoców. Zabieg ten zapobiega nadmiernemu rozrastaniu i zagęszczaniu się drzewek, przez co korzystnie wpływa na ich owocowanie. Cięcie jabłoni poprawia doświetlenie korony i zapewnia odpowiednią cyrkulację powietrza w jej obrębie. Przekłada się to na zwiększenie plonów i szybsze dojrzewanie owoców. 

Zaniedbanie regularnego przycinania jabłoni często sprawia, że owoce stają się drobne i słabo dojrzewają, a samo drzewko choruje. Dodatkowo zbiór jabłek z nieuformowanych drzewek może przysporzyć sporych trudności. 

Poznaj rodzaje cięć jabłoni

W zależności od sposobu i celu przycinania jabłoni wyróżnia się kilka rodzajów cięć:

• formujące — wykonywane jest w pierwszych latach po posadzeniu drzewek. Pobudza wytwarzanie pędów bocznych, umożliwia uzyskanie odpowiedniej formy korony i zapewnia równomierne zagęszczania się jabłoni. 
• prześwietlające — przeprowadzane jest u starszych drzew w celu rozluźnienia korony i poprawienia przenikania światła i powietrza do jej wnętrza. Jest to najważniejszy rodzaj cięcia w corocznej pielęgnacji jabłoni. 
• sanitarne — polega na usuwaniu pędów chorych, martwych, połamanych lub zaatakowanych przez szkodniki. Służy utrzymaniu odpowiedniego stanu sanitarnego drzewa i ograniczeniu szerzenia się chorób w ogrodzie. 
• odmładzające — dotyczy starych i zaniedbanych drzew. Polega na radykalnym przycięciu korony i jej prześwietleniu. 

Kiedy przycinamy jabłoń?

Terminy przycinania jabłoni powinny być dopasowane do warunków pogodowych oraz czasu kwitnienia i owocowania drzewa. Zbyt wczesne wykonanie cięcia może doprowadzić do uszkodzeń mrozowych i chorób drzew, z kolei zbyt późne — do zniszczenia pąków, zahamowania rozwoju owoców i zmniejszenia ich masy. 

Kiedy przycinamy jabłoń? W polskich warunkach klimatycznych istnieją dwa główne terminy cięcia tego drzewa:

• zimowy/wczesnowiosenny (od końca lutego do początku kwietnia) — zimowe cięcie jabłoni należy wykonać jeszcze przed wznowieniem przez nie wegetacji, ale po ustąpieniu kilkunastostopniowych mrozów. W przypadku młodych drzewek w tym okresie wykonuje się cięcie formujące, natomiast u starszych jest to odpowiedni termin na cięcie prześwietlające. Młode drzewka są bardziej wrażliwe na przemarzanie, dlatego warto przyciąć je nieco później niż starsze egzemplarze. 
• letni (od lipca do sierpnia) — podczas letniego cięcia jabłoni usuwa się tzw. wilki, czyli młode pędy rosnące pionowo ku górze. Zabieg ten pozwala zwiększyć dopływ światła do owoców, a w konsekwencji poprawić ich dojrzewanie i wybarwienie.

Jak przycinać jabłoń?

Przez pierwsze 3-4 lata po posadzeniu jabłoni musisz dążyć do uformowania u niej korony wrzecionowatej (szerszej u dołu i węższej u góry). Drzewka jednopędowe powinieneś przyciąć na wysokość ok. 90 cm. Z kolei w przypadku młodych drzew z koroną możesz tylko lekko przyciąć pęd główny oraz skrócić pędy boczne o ⅓ lub ⅔ długości. Jeśli korona ma więcej niż 7 pędów, warto usunąć nadmiarowe. 

Podczas cięcia prześwietlającego starszych drzew musisz pozbyć się pędów krzyżujących się, rosnących do wnętrza korony oraz pod ostrym kątem. Jeśli drzewo nadmiernie się rozrosło, powinieneś też skrócić koronę ok. 3 m nad ziemią, wykonując cięcie nad najwyżej położoną gałęzią boczną. 

Technika przycinania jabłoni i przydatne narzędzia

Cięcie jabłoni powinieneś wykonywać lekko ukośnie, około 0,5-1 cm nad pąkiem. Nie należy jednorazowo usuwać więcej niż 20% gałęzi. Ranę po cięciu najlepiej posmarować preparatem grzybobójczym. Aby ograniczyć ryzyko rozwoju chorób u drzew, przycinanie jabłoni warto wykonywać w bezdeszczowy, słoneczny dzień przy użyciu zdezynfekowanych narzędzi. 

Do przycinania drzew możesz wykorzystać sekatory akumulatorowe oraz piły. Przy użyciu sekatorów usuniesz cienkie gałęzie, o grubości do 30 mm. Z kolei korzystając z pilarki, przytniesz grubsze gałęzie i konary. Urządzenie zapewni Ci komfort i bezpieczeństwo w czasie pracy.

Chcesz dowiedzieć się, jakie odmiany jabłoni warto posadzić w swoim przydomowym sadzie? Koniecznie przeczytaj nasz poradnik. Znajdziesz tam polecane gatunki, które są odporne na choroby grzybowe, jak parch jabłoni. 

Bibliografia:

1. Rusnak J. (opr.), Cięcie i formowanie jabłoni i grusz, Małopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Karniowicach 2012.