Ogród deszczowy. Jak go założyć i jakie rośliny wybrać?

W obliczu gwałtownych ulew i długotrwałych susz szczególnie istotne jest racjonalne wykorzystywanie deszczówki. Świetnym sposobem na zagospodarowanie wody opadowej może być założenie ogrodu deszczowego. Dzięki niemu można nie tylko ograniczyć straty wody, ale również wzbogacić wygląd swojego otoczenia. Sprawdź, jak założyć ogród deszczowy w 5 krokach.

Czym są ogrody deszczowe?

Ogród deszczowy to świetne rozwiązanie, jeśli chcesz mądrze gospodarować wodą opadową. Pomaga zatrzymać deszczówkę spływającą z dachów, chodników czy podjazdów i stopniowo oddawać ją do gleby. Dzięki temu można nie tylko ograniczyć marnowanie wody, ale też zadbać o rośliny i poprawić mikroklimat w swoim otoczeniu.

W zależności od warunków glebowych można zdecydować się na jeden z dwóch typów ogrodów:

• Suchy ogród deszczowy – najlepiej sprawdzi się tam, gdzie ziemia jest dobrze przepuszczalna, np. na glebach piaszczystych. Woda szybko wnika w podłoże, więc ogród jest suchy przez większość czasu i zatrzymuje wilgoć tylko bezpośrednio po deszczu.
• Mokry ogród deszczowy – to opcja dla miejsc, gdzie gleba nie przepuszcza wody zbyt dobrze, np. na podłożu gliniastym. W takich warunkach ogród może działać jak niewielki zbiornik retencyjny, magazynując wodę i powoli ją uwalniając.

Aby taki ogródek dobrze spełniał swoją funkcję, jego podłoże składa się z kilku warstw, które wspólnie filtrują wodę i dbają o jej prawidłowe rozprowadzanie:

• Warstwa przeciwerozyjna (kamienie lub żwir) – chroni glebę przed wypłukiwaniem,
• Warstwa wegetacyjna (roślinność) – pochłania wodę i pomaga ją oczyszczać,
• Warstwa filtracyjna (piasek) – zatrzymuje drobne zanieczyszczenia,
• Warstwa drenująca (żwir płukany) – ułatwia odprowadzanie nadmiaru wody,
• Warstwa uszczelniająca (folia PCV, stosowana w mokrych ogrodach deszczowych) – zapobiega wsiąkaniu wody w głębsze warstwy gleby.

Jak założyć ogród deszczowy? 

Chcesz założyć ogród deszczowy w gruncie, ale nie wiesz, od czego zacząć? Podpowiadamy, jak zrobić ogród deszczowy w kilku prostych krokach.

Krok 1: Wybór lokalizacji

Deszczowy ogród powinien być usytuowany w pobliżu miejsca, gdzie gromadzi się woda opadowa. Można założyć go więc przy wylocie rynny. Aby jednak uniknąć zawilgocenia fundamentów, nasadzenie należy stworzyć w odległości przynajmniej 3 m od budynków.

Krok 2:  Oszacowanie wielkości ogrodu

Jak duży powinien być ogród deszczowy? Projekt takiej rabaty musi być dostosowany do szacunkowej ilości odprowadzanej wody. Aby obliczyć optymalną wielkość ogrodu deszczowego, należy pomnożyć odwadnianą powierzchnię przez współczynnik spływu (np. 0,9 dla dachów, 0,75 dla kostki brukowej). Wielkość ogrodu powinna być równa 2% tak wyliczonej odwadnianej powierzchni.

Krok 3: Wykonanie wykopu i ułożenie kolejnych warstw podłoża

Najbardziej czasochłonnym elementem zakładania ogrodu deszczowego są prace ziemne. Należy zacząć od wykonania wykopu o głębokości około 50-95 cm. W zależności od wybranego rodzaju ogrodu dno wykopu uszczelnia się folią PCV lub pozostawia nieuszczelnione. 

Następnie wykop trzeba wypełnić poszczególnymi warstwami podłoża. Niezbędne jest także zamontowanie rur drenarskich i odpływu przelewowego. Na samym wierzchu należy ułożyć warstwę wegetacyjną dla roślin: z piasku, kompostu i żyznej ziemi. 

Krok 4: Obsadzenie ogrodu deszczowego roślinnością

Gdy masz już przygotowane podłoże do ogrodu deszczowego, możesz przystąpić do obsadzenia go roślinnością. Rośliny do ogrodu deszczowego muszą dobrze znosić zarówno okresowe zalewanie, jak i niedobór wody. Kompozycję możesz stworzyć z samych bylin. W większych ogrodach warto uzupełnić nasadzenia drzewami i krzewami. W deszczowych ogrodach rośliny należy sadzić nieco gęściej niż na zwykłych rabatach. 

Musisz jedynie pamiętać, że warto zadbać o regularną pielęgnację krzewów. Przycinanie gałęzi oraz kształtowanie roślin ułatwią sekatory akumulatorowe, które pozwolą precyzyjnie formować krzewy i dbać o ich estetyczny wygląd.

Krok 5: Uzupełnienie kompozycji 

Po posadzeniu roślin warto uzupełnić kompozycję żwirem ozdobnym i dużymi kamieniami. Dzięki nim deszczowe ogrody będą prezentować się atrakcyjniej, a ich podłoże stanie się stabilniejsze i odporniejsze na wymywanie. Kamienie najlepiej ułożyć w taki sposób, by wspomagały przepływ wody po całym terenie. 

Więcej wskazówek na temat projektowania domowego ogródka znajdziesz w naszym poradniku. Dowiesz się z niego, jak prawidłowo zagospodarować przestrzeń oraz jakie narzędzia będzie pomocne przy pracach ogrodowych.

Jakie rośliny do ogrodów deszczowych wybrać?

Do ogrodów deszczowych powinieneś wybierać gatunki, które w naturze porastają wilgotne łąki i tereny podmokłe. Dodatkowo muszą one wykazywać zdolność do zatrzymywania metali ciężkich i zanieczyszczeń. Jakie rośliny mogą porastać ogrody deszczowe? Przykłady polecanych gatunków to m.in.:

• Turzyca pospolita,
• Kosaciec syberyjski,
• Kalina koralowa,
• Olsza szara i czarna,
• Wiązówka błotna,
• Dereń biały,
• Tatarak zwyczajny,
• Krwawnica pospolita.

Najlepszym czasem na sadzenie większości roślin do ogrodu deszczowego jest wiosna (marzec-maj) lub jesień (wrzesień-listopad), w zależności od gatunku. Gleba powinna być wtedy wilgotna, ale nie podmokła.

Bibliografia:

1. Szpakowski W., Rayss J., Lademann D. (oprac.), Ogród deszczowy w 5 krokach, Gdańskie Wody Sp. z o.o. 2018. 
2. Ogrody deszczowe w gruncie. Instrukcja budowy, Fundacja Sendzimira 2019.