Jesienne cięcie żywopłotu. Jak i czym przycinać żywopłot jesienią?

Żywopłot nie jest wymagającą rośliną, by pięknie rozrastać się, wymaga jedynie podstawowej pielęgnacji. Między innymi… przycinania.

Żywopłot, czyli zwarta zielona ściana zbudowana ze zdrowych, posadzonych blisko siebie  krzewów to piękny i praktyczny zarazem element przydomowego krajobrazu. Nie tylko zdobi ogród, lecz także izoluje go – od zgiełku, wiatru. Ponadto osłania przed spojrzeniami sąsiadów czy przechodniów, dzięki czemu zapewnia domownikom prywatność. 

Jak dbać o tę wyjątkową roślinę, by przez cały rok cieszyła oczy i dobrze pełniła swoje funkcje? Przede wszystkim regularnie przycinać. 

Po co jesienią przycinać żywopłot?

Cięcie regulujące szczególnie ważne jest w przypadku żywopłotu nieformowanego, który wyglądem przypomina rząd rosnących naturalnie roślin charakteryzujących się bujnym ulistnieniem oraz dekoracyjnymi kwiatami. Tworzą go przede wszystkim krzewy:

• kolczaste (np. głóg, dzika róża),
• zimozielone (np. wybrane gatunki żywotników),
• kwitnące (np. tawuła norweska, jaśminowiec, krzewuszka cudowna).

Tak oryginalne „żywe ogrodzenie” potęguje walory estetyczne ogrodu, ale tylko przez kilka tygodni – w okresie kwitnienia. Później trzeba pomóc mu zachować właściwy kształt i atrakcyjne ulistnienie. Niestety, niewiele z krzewów przeznaczonych na żywopłot nieformowany zachowuje nienaganną formę. Wyjątkami od reguły są: 

• lilak Meyera,
• śliwa dziecięca,
• berberys Thunberga,
• kalina koralowa Compactum.

Większość gatunków i odmian krzewów pozostawione bez opieki, mające możliwość niekontrolowanego wzrostu, marnieje. Sporo pędów przestaje rosnąć we właściwym kierunku, przez co nachodzi na sąsiednie gałązki. Co więcej, w ciągu kilku lat od posadzenia, strefy kwitnienia przenoszą się – w górne (młodsze, lepiej doświetlone) części roślin.

Dzika róża, żywotniki i jaśminowiec to przykłady krzewów, które warto wybrać na żywopłot, który nada przydomowemu krajobrazowi oryginalny charakter.

Źródło: Adobe Stock

Jedynym ratunkiem jest odmłodzenie żywopłotu i przeprowadzenie cięcia sanitarnego. Polega ono na usunięciu najstarszych, najgrubszych gałęzi, a także pędów krzyżujących się oraz nadmiernie zagęszczonych.

• przywraca krzewom foremny kształt,
• ogranicza nadmierne rozrastanie się krzewów,
• pobudza rośliny do kwitnienia w kolejnych latach.

Z kolei cięcie formujące, dzięki któremu nadasz krzewom pożądany kształt, przeznaczone jest wyłącznie dla żywopłotu formowanego. Należy wykonywać je tak często, jak wymaga tego dany gatunek rośliny. 

• wzmacnia i zagęszcza roślinę,
• nadaje roślinie pożądany kształt,
• utrzymuje żywopłot w nienagannej formie.

Jakie krzewy sprawdzają się najlepiej na żywopłot formowany? Sprawdź!

5 najlepszych roślin na żywopłot formowany

Planując cięcie formujące, uwzględnij szybkość przyrostu (tempo wzrostu) krzewów tworzących żywopłot. W ten sposób utrzymanie go pod kontrolą - w zaplanowanej formie - będzie łatwiejsze.

Kiedy przycinać żywopłot – jesienią?

Przede wszystkim w terminie, czyli od września do połowy listopada.  Sam zabieg należy przeprowadzić w dzień ciepły i pogodny - bezdeszczowy (niebo może być zachmurzone, ważne, by nie padało). 

Nie odkładaj go jednak na ostatnią chwilę ze względu na szybko pogarszające się warunki pogodowe; im bliżej zimy, tym mniejsze szanse na aurę sprzyjającą pielęgnacji roślin wokół domu. W listopadzie pielęgnację żywopłotu może uniemożliwić ochłodzenie oraz częste, długo utrzymujące się opady deszczu (lub deszczu ze śniegiem). 

Praca w takich warunkach jest niebezpieczna, a także nieefektywna. Rany pozostałe po cięciu na mokrych pędach, zamiast goić się, gniją. Co bardzo osłabi kondycję poszczególnych krzewów, a także całego żywopłotu. Szkodzi mu również wilgotne powietrze – obniża odporność krzewów, czyniąc je podatną na choroby.

Jak przycinać żywopłot – jesienią?

1. Żywopłot formowany

Klasyczny żywopłot formowany w przekroju poprzecznym ma z reguły kształt trapezu. Jest szerszy u podstawy, a węższy u szczytu (boki od podstawy ku wierzchołkowi pochylają się nieznacznie do wewnątrz). Co sprawia, że wszystkie partie rośliny (także pędy rosnące tuż przy podłożu) mają zapewniony swobodny dostęp do światła. W rezultacie żywopłot pięknie rośnie – już od podstawy dobrze rozgałęzia się i pokrywa liśćmi lub igłami, które równomiernie barwią się na całej powierzchni. 

Chcąc uzyskać ten efekt, przed cięciem wbij pomiędzy krzewami, co 2-3 metry, odpowiednio wysokie paliki i rozciągnij na nich naprężony sznur. 

Cięcie żywopłotu formowanego niskiego  (poniżej 1 m):

• przytnij żywopłot od góry, skracając 2/3 tegorocznych przyrostów,
• obetnij wszystkie pędy wystające ponad rozciągnięty sznur,
• uformuj krawędzie żywopłotu wg własnej wizji (np. zaokrąglij). 

Cięcie żywopłotu formowanego średnio wysokiego (powyżej 1 m do 2 m) i wysokiego  (powyżej 2 m):

• usuń zbędne pędy z bocznych krawędzi (wyrastające poza formę żywopłotu),
• wyrównaj górną część żywopłotu.

Równie często spotykany jest żywopłot w kształcie stożka. W taki sposób formowane są przede wszystkim iglaki, np. tuje. 

Z kolei krzewy cieniolubne takie jak np. cisy możesz formować na kształt prostokąta – figurę równie popularną co wyżej wspomniany trapez i stożek. Wówczas pędy u podstawy mają ograniczony dostęp do światła, co jednak nie przeszkadza im prawidłowo rosnąć.

Jesienne przycinanie żywopłotu z tui

• Skróć pędy (wystające poza naturalny kształt rośliny) o 1-2 cm. 

Tuje (szczególnie odmiany: Atrovirens, Brabant, Zebrina) ze względu na bardzo szybki przyrost, należy mieć stale pod kontrolą; jeśli zostaną pozostawione same sobie, bardzo intensywnie rozrastają się zarówno wzdłuż, jak i wszerz. Zbyt długie gałęzie zaczynają opadać – nachodzą na siebie - przez co rośliny tracą regularną, gęstą formę.

Wysoki, smukły stożek - tuja „Szmaragd” to jeden z najpopularniejszych żywotników wybieranych na efektowny żywopłot. 

Źródło: Adobe Stock

Pierwsze cięcie żywopłotu z tui powinieneś wykonać, dopiero kiedy krzewy osiągną co najmniej 1,5 metra wysokości. Przeprowadzenie tego zabiegu, zanim krzewy urosną do pożądanej wysokości, grozi ich trwałym uszkodzeniem – mogą mieć kłopoty z regeneracją, stracą siły na rozrost i nie zagęszczą się tak ładnie, jak potrafią.

Jesienne przycinanie żywopłotu z cisów

• Skróć młode pędy w połowie ich zeszłorocznego przyrostu (ok. 0,5 cm nad zdrowym i silnym pąkiem) tak, aby nie były dłuższe niż 10 cm.

Przycięcie zbyt długich, a przy tym rozkrzewionych i wiotkich pędów umożliwi przywrócenie krzewom regularną, ładnie zagęszczoną formę. 

• Przytnij żywopłot od góry, usuwając pędy wyrastające ponad wysokość sznurka rozciągniętego wzdłuż wierzchołków krzewów. 

Młode krzewy nie wymagają drastycznego cięcia. Wystarczy delikatnie skrócić pędy boczne, które nadmiernie rozrastają się, usunąć gałązki słabe i cienkie (zwłaszcza rozwijające się w środkowych częściach roślin) oraz uszkodzone (zniszczone, chore).

Cis tworzy bardzo piękny - zwarty i gęsty - żywopłot. To najlepszy sposób na prywatność i spokojny wypoczynek w ogrodzie bez obawy o ciekawskie spojrzenia.

Źródło: Adobe Stock

Radykalnego cięcia wymaga natomiast bardzo stary lub niewłaściwie pielęgnowany żywopłot z cisów. O tym jak bardzo jest zaniedbany, świadczy ilość zbrązowiałych (często gnijących czy zainfekowanych chorobą) gałązek. Bezwzględnie wytnij je wszystkie, prowadząc cięcie tuż przy samym pniu. Nowe pędy odbiją już w pierwszych tygodniach wiosny, dzięki czemu żywopłot pięknie rozkrzewi się i równomiernie zagęści.

2. Żywopłot nieformowany

Pielęgnacja żywopłotu nieformowanego jest znacznie łatwiejsza, ponieważ nie wymaga on regularnego cięcia. Jesienne nie jest konieczne. Dopiero wiosną możesz prześwietlić roślinę, usuwając z krzewów wszystkie stare gałęzie rosnące w dolnych partiach. Młode pędy skróć o 2/3 długości.

Urządzenia do cięcia żywopłotów

Do cięcia wysokich żywopłotów wykorzystaj urządzenia Muti-Tool STIGA, w tym STM 24 AE (podkrzesywarka i sekator na wysięgniku). Lekki sekator na wysięgniku umożliwia w pełni bezpieczne przycinanie wierzchołków krzewów - bez konieczności wchodzenia na drabinę. Co przekłada się na duży komfort pracy; żywopłot przycinasz w pozycji naturalnej, nie nadwyrężając barków czy ramion. Szybkie i precyzyjne usuwanie zbędnych gałązek umożliwia 20-centymetrowa prowadnica pracująca z prędkością 6,7 m/s. 

Sekator na wysięgniku znajdziesz w zestawie z urządzeniem akumulatorowym Multi-Tool STIGA. Z jego pomocą bezpiecznie, bo bez konieczności używania drabiny, wygodnie - bez bólu kręgosłupa i ramion - oraz profesjonalnie uformujesz wierzchołek żywopłotu.

W usuwaniu zbędnych pędów u średnio wysokich żywopłotów doskonale sprawdzają się sekatory STIGA. 

Sekator spalinowy, dzięki systemowi tłumienia wibracji, pozwalają na znacznie wydajniejszą pracę: przy minimalnym wysiłku, bez zbędnych przerw. Używając go, skracasz czas potrzebny na przycięcie oraz uformowanie żywopłotu do niezbędnego minimum. Precyzyjne cięcie to zasługa podwójnych, ostrzonych laserowo ostrzy; zabezpieczenie końcówki noża umożliwia swobodne dotarcie do każdego narożnika żywopłotu (nawet kiedy rośnie np. przy ścianach czy wzdłuż tradycyjnego ogrodzenia) bez ryzyka o uszkodzenie maszyny.

Atutem sekatorów elektrycznych i akumulatorowych jest praca bezpieczna dla środowiska (bez spalin), a przy tym przyjazna użytkownikowi (bez hałasu zakłócającego spokoju w okolicy). Pełną kontrolę nad urządzeniem zapewnia ergonomiczny uchwyt – miękka rączka, którą możesz obrócić o 180 stopni w 3 lub 5 pozycjach (w zależności od modelu sekatora). Co przekłada się na łatwość pracy; usuwasz zbędne pędy żywopłotu w kierunku ich wzrostu.

W pielęgnacji niewysokiego żywopłotu przyda się lekki sekator (elektryczny lub akumulatorowy). Wykorzystaj praktyczny uchwyt, by przycinać zbędne pędy krzewów zgodnie z kierunkiem ich wzrostu. W ten sposób szybko przywrócisz im naturalnie piękny kształt!

W przypadku przycinania i formowania niewielkich żywopłotów do 1 metra wysokości najlepiej sprawdzają się małe nożyce akumulatorowe, takie jak STIGA SGM 102 AE. Urządzenie wyposażone jest w wymienne ostrza, z których jedno (o długości cięcia 180 mm) przeznaczone jest specjalnie do przycinania żywopłotu. Co więcej, posiada obrotowy uchwyt, podobnie jak sekatory elektryczne i akumulatorowe. Możesz go obrócić w zakresie 180 stopni, w 3 pozycjach (pionowej, poziomej lub do cięcia pod kątem).

Małe i poręczne nożyce akumulatorowe to wszystko, czego potrzebujesz, by sprawnie uformować żywopłot, który tworzą niewielkie krzewinki. Tym bardziej jeśli możesz ciąć pędy w kierunku wzrostu (pionowo, poziomo lub pod kątem).

Nożyce akumulatorowe przydają się również do cięcia i formowania żywopłotów utworzonych z roślin o dużych liściach, np. zimozielonej laurowiśni. Przycinanie ich urządzeniami o większych i szerszych ostrzach mogłoby spowodować uszkodzenie (poszarpanie) delikatnych blaszek liściowych. Uszkodzone liście zaczynają brązowieć i zamierać, natomiast żywopłot traci swoje naturalne piękno.

Tylko zadbany żywopłot – zdrowy, gęsty, silnie rozkrzewiony – dobrze spełnia swoje funkcje: upiększa przydomowy krajobraz, zapewnia prywatność podczas wypoczynku w ogrodzie. Ponadto osłania przed silnym wiatrem i izoluje od zgiełku. 

Jedną z form jesiennej pielęgnacji tej wyjątkowej rośliny jest przycinanie krzewów (sanitarne, formujące). Należy je przeprowadzić przed pierwszymi przymrozkami – nie ma więc czasu do stracenia. Zatem STIGA w dłoń! Wspólnie szybko uporamy się z ostatnim w sezonie cięciem żywopłotu; wykonamy je w terminie, zgodnie ze sztuką ogrodniczą i przy minimalnym wysiłku.