Żmijowiec zwyczajny w przydomowej łące kwietnej. Charakterystyka rośliny

Ogród

Wiele osób marzy o atrakcyjnym przydomowym ogrodzie, jednak z uwagi na obecne tempo życia nie zawsze są w stanie poświęcić dużo czasu na jego pielęgnację. W takiej sytuacji dobrym rozwiązaniem może okazać się łąka kwietna z wieloletnimi roślinami. Jedną z nich jest żmijowiec zwyczajny (Echium vulgare L.).

Łąki kwietne jako alternatywa dla tradycyjnych trawników

Łąka kwietna to kompozycja kwiatów jedno- lub wielorocznych, która doskonale sprawdza się jako element ogrodów naturalistycznych, romantycznych, wiejskich, rustykalnych czy w stylu angielskim. Jest to ciekawa alternatywa dla pielęgnowanych trawników, która wzbogaca ekosystem poprzez wprowadzenie różnorodności biologicznej do przydomowych ogrodów.

Łąki porośnięte kwiatami są łatwe w utrzymaniu. Nie wymagają regularnego koszenia, podlewania ani nawożenia. Charakteryzują się odpornością na suszę i potrafią przetrwać deficyt wody, co może być zabójcze dla trawników. Kwiaty, posiadające korzenie dłuższe niż trawa, sięgają głębiej po wodę. Dodatkowo pozytywnie wpływają na poziom wód gruntowych, ponieważ są zdolne do efektywnego magazynowania wody, co przeciwdziała erozji wodnej po ulewach. Ponadto stanowią one ważne środowisko życia dla przyrody, zapewniając schronienie pożytecznym owadom, takim jak pszczoły, motyle czy trzmiele.

Rośliny, które sprawdzą się przy tworzeniu łąki kwietnej, to m.in.:

rumianek pospolity,
chaber bławatek,
czarnuszka damasceńska,
żmijowiec zwyczajny.

Charakterystyka żmijowca zwyczajnego

Żmijowiec zwyczajny (Echium vulgare L.) to dwuletnia roślina o mocno owłosionej łodydze i purpurowych, a po zapyleniu, błękitnych lub granatowych kwiatach. Pochodzi ona z rodziny ogórecznikowatych i dorasta do 90 cm wysokości. Kwitnie od czerwca do października i obficie nektaruje. Liście żmijowca mają kształt lancetowaty, zaostrzony oraz całobrzeżny i są szorstkie w dotyku, natomiast kwiaty osadzone są w ich kątach. Roślina ta najczęściej rośnie na:

suchych wzgórzach,
przydrożach łąkach,
terenach kolejowych,
nieużytkach,
hałdach,
skarpach,
kamienistych brzegach strumieni.

Doskonale przystosowała się on do zmienionego przez człowieka środowiska i często zasiedla tereny związane z działalnością ludzką.

Uprawa i pielęgnacja żmijowca zwyczajnego

Żmijowiec nie ma wysokich wymagań glebowych ani stanowiskowych. Rośnie dobrze na terenach słonecznych i suchych, a także na glebie piaszczystej. W uprawie nie sprawia większych trudności, z wyjątkiem wylegania roślin pod koniec kwitnienia, co może utrudniać zbieranie nasion i prowadzić do ich zagniwania. Aby zapobiec temu problemowi, w profesjonalnej uprawie żmijowca stosowane są antywylegacze – środki chemiczne powodujące skracanie międzywęźli i ograniczające wzrost. Często stosuje się również uprawę współrzędową z gryką lub facellą. Roślinę tę można pielęgnować przy użyciu narzędzi ogrodniczych oraz opryskiwać herbicydami.

Żmijowiec rozmnaża się zarówno przez nasiona, jak i przez sadzonki. Można go sadzić w różnych porach roku – od późnej jesieni do wiosny i lata. Nasiona należy wysiewać na głębokość 10 mm. W celach pszczelarskich najlepiej uprawiać go w miejscach ciepłych, suchych, nasłonecznionych i jałowych. Odmiany ozdobne żmijowca należy przycinać po przekwitnieniu.

Korzyści i zastosowanie żmijowca zwyczajnego

W Kalifornii żmijowiec zwyczajny jest uważany za jedną z najlepszych roślin miododajnych. Zapylają go głównie trzmiele, brzmiki, pszczoły miodne oraz samotnice. Dostarcza on pszczołom najlepszego nektaru na czas zimowania. Jego wydajność pyłkowa wynosi 70-80 kg/ha, a cukrowa może sięgnąć nawet 400 kg/1ha. Miód żmijowcowy charakteryzuje się jasnożółtą, bursztynową barwą, mocnym, przyjemnym zapachem i smakiem.

Piękne niebieskie kwiaty żmijowca sprawiają, że roślina ta jest często wybierana przez ogrodników do uprawy na rabatkach. Kwitnie od czerwca do października, co pozwala cieszyć się widokiem kwiatów przez całe lato. Żerują na nim jednak owady, takie jak gąsienice rusałki osetnika, a także chrząszcze lub niektóre pluskwiaki. Aby stworzyć piękną kompozycję rabatową, można zasadzić żmijowca zwyczajnego w towarzystwie nagietków, czyśćców wełnistych i jastrunów.

Warto zaznaczyć, że żmijowiec zwyczajny to starodawny gatunek rośliny leczniczej, stosowany w leczeniu padaczki, trądziku, uporczywego kaszlu, źle gojących się ran oraz jako środek znieczulający w branży farmaceutycznej. Oprócz tego był uznawany za antidotum na jad żmii. Produkowano z niego również niegdyś olej i trutkę na szczury.

Kwiaty żmijowca są bardzo smaczne. Czasem są stosowane jako dodatek do sałatek. Należy jednak uważać, ponieważ roślina wykazuje możliwości halucynogenne i może spowodować uszkodzenie wątroby.

Bibliografia:

Król B., Rozwój żmijowca zwyczajnego (Echium vulgare L.) w zależności od warunków glebowych. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie 2004
Nawara Z., Rośliny łąkowe. Wydawnictwo Multico Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie 2004.